آشنایی با اوضاع باغ های عمومی مشهد در دوره پهلوی

آشنایی با اوضاع باغ های عمومی مشهد در دوره پهلوی

با مقدماتی که در دوره پهلوی فراهم شد و با سرعتی که آبادی این شهر پیش می رفت، در ظرف چند سال مشهد یکی از بهترین و پر جمعیت ترین شهرهای ایران شد و این گونه توصیف می شد که وضعیت آن روزهای آن با آبادی و ترقیات چند سال آینده هیچ قابل مقایسه نخواهد بود. تور مشهد

باغ های عمومی شهر عبارتند از: 1- باغ ملی ۲- میدان ارگ ۳- باغ نادری 4- باغ رضوان

1- باغ ملی: در ضلع غربی خیابان پهلوی، جنب کلوپ صاحب منصبان واقع است. سطحش تقریبا به شکل ذوزنقه و 335/36710 متر مربع می باشد، طول ضلع شرقی آن 8 / 196 متر، شمالی 25 / 288 متر، غربی 5 / 165 متر و ضلع جنوبی 75/200 متر است. اخیرا باغی به وسعت 965 / 6120 متر که به باغ امین دفتر اشتهار داشت از طرف مغرب ضمیمه آن شده است. اداره بلدیه در قسمت غربی باغ، عمارت زیبایی برای کافه ساخته است. تور مشهد

باغ ملی از بهترین و مهم ترین گردشگاه های شهر مشهد است. گردش کنندگان بیشتر عصرها تا اوایل شب از آن استفاده می کنند. اکنون در آن شعبه ای از کافه اتحاد، که کافه ایست موزیکال، دائر می باشد. قنات رکن آباد باغ ملی را مشروب و قنات شیخ فقط از آن عبور می کند. روشنائی باغ با ۹۱ شعله چراغ برق تأمین گشته است.

در قدیم در محل باغ ایالتی و میدان ارگ و پست خانه و تلگراف خانه و عمارت اركان حرب و کلوپ صاحب منصبان باغ وسیعی بوده موسوم به باغ ایالتی، و ارگ که گرد آن باروئی (که هنوز قسمتی از آن در بعضی نقاط شهر مشهد دیده می شود) احاطه می کرده است. این باغ پهناور تنها طرف استفاده ولات و حکام وقت بوده است. تور مشهد

نخستین بار آقای غلامحسین خان صاحب اختیار کاشانی درختهای سپیداری که هنوز عمد، آنها باقی است در دور قسمتی که اکنون باغ ملی نامیده می شود کاشت، در واقع باغ ملی را ایجاد نمود. بعدها مرحوم سلطان حسین میرزا نیرالدوله در زمان ایالت دوم خود در خراسان آن را آباد نمود. در سال های اخیر اداره بلدیه در این باغ اصلاحاتی نموده و عمارت زیبائی در آن بنا کرده، فعلا از بهترین گردشگاههای شهر است. تور مشهد

باغ ارگ: در حاشیه شرقی خیابان پهلوی مشهد واقع است. ادارات ایالتی و پست و تلگراف و اركان حرب، نیز کلوپ صاحب منصبان و نظمیه و گمرک از اطراف بر آن محیط هستند. این باغ زمینی است به شکل مربع مستطیل نزدیک به مربع، در وسط میدانی به اسم میدان ارگ، که 30 / 269981 متر مربع وسعت دارد، واقع شده است. مساحتش ۲۶۹۳۳ ذرع و از چهار طرف به چهار خیابان محدود می گردد. در وسط آن الاچیقی واقع می باشد. روشنائی این باغ با 41 شعله چراغ برق است و شعبه ای از کافه اتحاد، که موزیکال است؛ در آن دائر شده است.

چنانکه در باغ ملی اشاره شد، این محل سابقا جزو باغ ایالتی بوده است. در سال ۱۲۹۰ شمسی مسیوللو بلژیکی (رئیس گمرک و پیش کار مالیه) آلاچیق (کیوسک) را ساخت و اطراف آن را گلکاری و درختکاری کرد، عموم برای تفریح به این محل توجه نموده، به باغ ملی معروف گردید.

باغ نادری: یکی از گردشگاه های عمومی است.

باغ رضوان : این باغ در قسمت شمالی فلكه ، مابین کوچه تکیه حاج آقاجان و خیابان طبرسی واقع شده است و در سال ۱۳۱۰ احداث شده است. در محل قرارگیری این باغ و بخشی از خیابان فلکه شمالی گورستان بسیار ارزشمندی قرار داشته که مشهور به گورستان قتل گاه است که بسیار وسیع است و قدمت  بالایی داشته است، و اکنون به نام باغ رضوان گردشگاه محسوب می شود.

تور مشهد

تور کیش

تور مشهد

آشنایی با اوضاع ساختمان های عمومی مشهد در دوره پهلوی

آشنایی با اوضاع ساختمان های عمومی مشهد در دوره پهلوی

ساختمان های زیاد و محلات متعددی در این اواخر در اطراف شهر ایجاد و مسکون شده است که دلیل بر ازدیاد جمعیت و آبادی این شهر است. مؤسسات خیریه آن از قبیل بیمارستان های آستانه و دار التربيه هر کدام با نهایت فراغت و انتظام رسیدگی و اداره می شوند، که برای شهر مشهد و ولایات اطراف آن بسیار مفید، مخصوصا مریض خانه آستانه از بزرگترین مؤسسات خیریه مملکت ایران است. این شهر دارای گردشگاه ها و باغ های با صفا و کافه های تمیز و سینماهای متعدد و کتابخانه های قابل استفاده است، که شرح هر یک در ضمن سایر احصائیه ها ذیلا مرقوم می شود.

http://iusnews.ir/fa/news-details/305474/

در بازارها و دکاکین شهر پیراهن و لباس و کفش و پارچه و سایر پوشش ها از هرگونه یافت می شود. اما اگر اینها را مسافر خود همراه داشته باشد بهتر است. برای مسافراسباب خانه سنگین لازم نیست، چه اغلب آنها در شهر موجود است و به خوبی ساخته می شود.

زبان رایج این شهر فارسی است و عده ای هم ترکی می دانند.

راهها : برای مسافرینی که بخواهند از مغرب ایران به مشهد بیایند بهترین راه، راه تهران به مشهد؛ و برای مسافرين شمالی راه باجگیران به مشهد، و از جنوب راه زاهدان بهمشهد، و از مغرب راهی است که هرات را به مشهد مربوط می سازد، که اخیرا در دست اصلاح است.

https://hamgardi.com/fa/Post/9293

مهمانخانه ها و کافه ها و مسافرخانه های مهم

در شهر مشهد در مهمانخانه (هتل) و ۳۱ مسافرخانه مهم، یک مرکز پانسيون (با دو نمره) و هفت کافه و رستوران موجود است.

سراها و کاروانسراها و تیمچه ها

شماره سراها و کاروانسراها و تیمچه ها روی هم رفته در حدود 152 باب است، که 9 باب آن ها در ناحیه 1، 65 باب در ناحیه 2، بیش از 39 باب در ناحیه 3 و 62 باب در ناحیه 4 می باشد. عده ای از این کاروانسراها تجارتی و برخی زوار نشین و پاره ای علافی هستند. سراهای تجارتی بیشتر در ناحیه 3 یعنی بازار و ناحیه 4 یعنی پایین خیابان و زوار نشین در ناحیه 4 قرار گرفته است.

تور مشهد

سینما و سالن ها

تعداد سالن های سینمای کنونی شهر سه و سالن های غیر از سینما نیز سه تاست. سالن ها یکی به اسم اعتبار السلطنه در کوچه اعتبار السلطنه واقع است و گنجایش 400 نفر تماشاچی دارد. دیگری به سالن نادری موسوم و با گنجایش نهصد نفر در خیابان شاه رضا ساخته شده است. دیگری سالن شیر خورشید سرخ است که گنجایش 600 نفر را دارد و در انتهای جنوبی خیابان پهلوی جنب دروازه ارگ ساخته شده است.

https://digiato.com/promoted/1049325/

سینماهایی که تا حال در مشهد دائر و منحل گردیده، به شرح ذیل است:

کلوپ روسها و كينو تمدن (اولین اعلان آن در ۱۶ تیرماه ۱۳۰۰ شده)، سینمای واستوک که در سالن اعتبار السلطنه مفتوح گردید (تاریخ اولین اعلانش ۱ مهر ۱۳۰۷ بوده)، سینمای ایران که در باغ ملی دائر شد (اولین اعلانش را در ۲۷ شهریور ۱۳۰۸ منتشر ساخته است)، و سینمای نادری که در سالن نادری تأسیس شد اما طولی نکشید منحل گردید (تاریخ اولین اعلانش ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۰۹ می باشد).

تور کیش

تور مشهد

تور کیش

آشنایی با طبیعت و رودخانه های شهر مشهد در زمان پهلوی

آشنایی با طبیعت و رودخانه های شهر مشهد در زمان پهلوی

نزدیک ترین رودخانه و ییلاق مشهد، اول رودخانه جاغرق است. طول این رودخانه از نقطه ای که شروع می شود تا به قریه معروف گلستان و نصوح آباد (در ۱۸ کیلومتری مشهد) که ختم می شود ۳۹ کیلومتر است. قراء معروف آن از طرف مشهد به بالا، اول قریه گلستان، بعد طرقبه یا (تروغبد)، و عنبران و جاغرق است، که هر کدام از این ده ها از سیصد تا پانصد خانوار جمعیت دارند. آب این رودخانه پس از مشروب کردن ییلاقات هودر و جاغرق و عنبران و طرقبه، در «بند گلستان» یکجا جمع شده و از آنجا به اراضی اطراف شهر مشهد آمده و عامل زراعت می شود. تور مشهد

هوای روح بخش این نقاط، خاصته عنبران و جاغرق و هودر، بسیار سرد و لطیف است و اغلب سکنه شهر در تابستان به این نقاط آمده به سر می برند. طرقبه از حيث آبادی و کثرت جمعیت مهمترین نقاط این رودخانه، و از ابنیه تاریخی مسجدی از دوره شاه عباس ثانی صفوی در آن هست، که خواجه زمان نامی بانی آن بوده است. بند گلستان نیز در دوره تیموری بنا شده و هشتاد گز طول آن است. نیز در جاغرق مسجدی از دوره شاه عباس صفوی می باشد که شاه حسین نامی آن را ساخته است. خلاصه، رودخانه طرقبه به مناسبت نزدیکی به شهر جالب ترین و پرجمعیت ترین ییلاقات مشهد است.

https://www.kojaro.com/2019/3/11/177524/mashhad-nowruz-tour-pr/

دوم: رودخانه معروف زشک است، که طول آن از محلی که شروع و به قراء خادر و سرآسیا (در چهار فرسنگی مشهد) ختم می شود ۶۸ کیلومتر، و قراء مهم آن یکی قرية زشک است که دارای 400 خانوار است. دوم، ابرده علیاست. در ابرده عليا مسجدی به نام مسجد «پایین ده» است که در عصر سلطان محمد صفوی، خواجه شاه حسین ابردهی به سال ۹۹۱ هجری بانی آن شده است. شخصی شاعر و خطاط معروف به جلال ابردهی در اواسط قرن ۱۱ هجری در ابرده بوده، که آثار خطوط او روی سنگ های آنجاست و منقورات او در کمال خوبی است .

سوم: رودخانه کنگ است، که طول آن از محلی که شروع می شود تا قریه خادر و سر آسیا (که آب های این رودخانه با آب های رودخانه زشک تلاقی می کند) ۳۰ کیلومتر است. آبادی معروف آن، اول قریه کنگ است که ۲۰۰ خانوار جمعیت دارد، دوم قرية نغندر یا نوغان دره است، که آن هم بیش از ۵۰۰ خانوار جمعیت دارد.

چهارم: رودخانه دولت آباد است، که طول آن ۲۶ کیلومتر و آبادی مهم آن اول دولت آباد [است] که دارای ۳۰۰ خانوار، و دوم کاهو است که دارای بیش از ۲۰۰ خانوار جمعیت است.

پنجم: رودخانه اسجیل است که طول آن ۱۸ کیلومتر، و تنها آبادی آن اسجيل است با ۳۰۰ خانوار جمعیت. تور مشهد

ششم: رودخانه گلمکان (یا گورمکن) است، که منبع آن چشمه سبز معروف، و طولش ۲۶ کیلومتر، و آبادی آن فقط گلمکان است که بیش از هزار خانوار جمعیت دارد.

هفتم: رودخانه فریزی [است]، که طولش ۱۸ کیلومتر و آبادی آن منحصر به قریه فریزی است، که ۳۰۰ خانوار سکنه دارد. و هشتم: رودخانه اخلومد است که در ۷۲ کیلومتری مشهد (بین مشهد و قوچان) واقع [است] و آبشار عظیمی دارد، که معروف است. به علاوه، سیب ممتازی دارد که در تمام ایران بی نظیر است.

غیر از نقاط نامبرده فوق، رودخانه های دیگری از قبیل «مایون» و رودخانه بار و ایران هست، که برای اختصار از ذكر آنها خودداری می شود. به طور کلی، رودخانه های متعدد اطراف مشهد و ییلاقات دلپذیر اینن شهر از جهت آب و هوا، اشجار، میوه جات بسیار خوب و فراوان، گل های متنوع، مناظر مختلف و متنوع، از بهترین مصنوعات طبیعت شمرده می شود. تور مشهد

تور مشهد

تور کیش

تور مشهد

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: مقبره خواجه ربيع ابن خثيم در دل ییلاقات

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: مقبره خواجه ربيع ابن خثيم در دل ییلاقات

خواجه ربيع ابن خثيم: مقبره خواجه ربیع بن خثيم الاسدى الثوری، در شش کیلومتری مشهد، سر راه کلات در جوار رودخانه کشف واقع است. خواجه ربیع از زهاد ثمانيه (= هشتگانه) و صحابه خاص حضرت علی علیه السلام بوده و در قتل عثمان، سومین خلیفه اسلام (به روایت شیخ بهاء الدین عاملی) دخالتی داشته است». در عصر خلافت حضرت على به ایالت قزوین مأمور و پس از چندی با چهار هزار نفر از ایران مراجعت و در رکاب امير المؤمنين به حرب صفین رفته است. موقعی که لشکر اسلام عزیمت خراسان نموده، ربیع نیز با قشون اسلام به خراسان آمده، وفاتش در سال ۹۳ هجری اتفاق افتاده است. خواجه ربیع از رجال صدر اسلام بوده و موقعی که حضرت امام رضا (ع) به طوس آمده اند به زیارت قبر خواجه ربيع تشریف برده و زیارت او را فایده سفر خراسان می شمرده اند. تور مشهد

مقبره خواجه ربيع از ساختمان های دوره شاه عباس کبیر است که به اهتمام میرزا الغ خادم در سال ۱۰۲۹ ساخته شده است. کتیبه های گنبد که اغلب آیات قرآن اند و احادیث و اخبار، به قلم علیرضا عباسی معروف می باشد. کاشی های این ساختمان در نهایت نفاست و مقداری از آن در طول چندین سال به واسطه خرابی و غفلت متصدیان از میان رفته و در خارجه فروخته شده است. ارتفاع گنبد از کف مقبره تا سقف ۲۸ ذرع و دور بقعه از داخل 08 ذرع می باشد. تور مشهد

آرامگاه خواجه در وسط بقعه، و قبر فتحعلی خان قاجار وكيل السلطنه و سپهسالار شاه طهماسب، آخرین شاه سلسله صفوی، که در سال ۱۱۳۹ هجری در اردوی شاه که در خواجه ربیع بود به تحریک نادرشاه مقتول شد، در گوشه طرف چپ داخل بقعه است. قبر «سالار» محمد حسن خان معروف به امیر اصلان خان فرزند اللهیارخان و محمد علی خان برادرش در صفه مقابل ایوان شمال غربی بقعه است.

مقبره خواجه ربیع در وسط باغ وسیعی می باشد که ساختمان آن در سال ۱۰۳۱ هجری تمام شده است. این بنا تا چندین سال قبل خراب بوده، در این سنوات اخیر به اصلاح و مرمت آن پرداخته اند. تور مشهد

خواجه اباصلت: خواجه اباصلت هروی، فرزند خواجه صالح هروی، نامش عبد السلام و از محارم و نزدیکان خلیفه مأمون عباسی، نیز از خواص خدام حضرت امام رضا(ع) بود. در اغلب کتب او را شیعه نوشته اند، ولی چون ناقل اخبار و احادیث علمای سنت بود، بعضی هم از جمله شيخ الطائفة طوسی، عالم كبير خراسان، او را شیعه ندانسته اند ؛ حتی به روایتی او را گماشته مخصوص مأمون نوشته اند، که مأمور تجسس حال حضرت امام رضا (ع) بود. وفاتش در سنوات اول مائه سوم هجری بوده به مسافت دو کیلومتر در خارج مشهد مدفون است. وی کتابی هم راجع به حضرت رضا عليه السلام تألیف کرده است. «خانواده نوریهای ایران که رجال بزرگی در عصر قاجار داشته اند، به خواجه ابوصلت منسوب اند ».

ییلاقات مشهد

ییلاقات و کوهپایه های مشهد در لطافت آب و هوا و کثرت اشجار و نزهت و صفا در ایران کمتر نظیر دارد. دره های طویل پر از درختان مثمر، آبهای گوارا و عذب، چشمه سارهای بسیار، گل های مختلف، خضارت و نضارت ییلاقات مشهد بهترین مصنوعات زیبای طبیعت و از جاهای دیدنی است.

این کوههای پرفیض که قشنگ ترین مناظر طبیعی و ییلاقات مشهد را در سینه خود پرورانده و نمایش می دهد، خط فاصل بين جلگه مشهد و شهر تاریخی نیشابور بی جلگه مشهد و جنوب غربی طوس، در طول دره های ممتد و متعدد آنها پیلاقات و مناظر بسیار با صفا و فرح بخشی است که از حیث مواقع طبیعی و لطف هوا و آبشارهای زیبا و آبهای گوارا و درخت های سایه گستر و گل های روح پرور، شاید در ایران کمتر نظیر داشته باشد. تور مشهد

تور کیش

تور مشهد

تور کیش

آشنایی با مساجد تاریخی مشهد (مساجد اصلی)

آشنایی با مساجد تاریخی مشهد (مساجد اصلی)

شهر مشهد «از این رو که قبة الاسلام و زیارتگاه شیعیان است» مساجد و تکایای زیادی دارد. اینک به شرح مساجدی که از حيث ساختمان و یا قدمت اهمیت تاریخی دارند پرداخته می شود.

1- مسجد گوهرشاد

۲- مسجد شاه: در انتهای بازار بزرگ، در کوچه حمام شاه واقع است. این مسجد دارای دو مناره بزرگ، یک گنبد و دو شبستان است. از وضع بنا معلوم می شود که فضای مسجد وسیع بوده اما اکنون دارای صحن کوچکی است. قسمتی از همین صحن در سال ۱۳۰۷ خورشیدی که کوچه وسعت داده شد، جزو کوچه گردید. تور مشهد

اهمیت این مسجد از جهت ساختمان بنا، مخصوصا کاشی های معرق زیبای آن است؛ مخصوصا چینی های سبز داخل شبستان که بعضی از آنها مثبت است فوق العاده جالب توجه می باشد. اما جای تأسف است که بیشتر کتیبه ها و کاشی ها، مخصوص قسمت اعظم مناره ها ریخته و خراب شده است. اشعار و احادیثی بر روی مناره ها و دهنه ایران و داخل نوشته شده، ولی به واسطه ریزش کاشی ها اغلب ناتمام است. آنچه خوانده می شود در مطلع الشمس نگاشته شده، بنابراین ما برای اختصار از نگارش و نقل آنها خودداری می کنیم. بر دور ایوان ، روی کاشی معرق نوشته شده: الامير ملک شاه اعرج الله معارج دولته في رجب خمس و خمسین و ثمانمائة الهجرة. تور مشهد

3- مسجد آب انبار: این مسجد جز بناهای عصر صفویه می باشد و بر روی آب انباری در نزدیکی دروازه پایین خیابان و در ضلع جنوبی خیابان صفوی، قرار گرفته است.

کتیبه ای به خط ثلث بر از ارۀ ایوان این مسجد به خط علیرضا عباسی نوشته شده، که حاکی از این است که در عهد شاه عباس ثانی به آمر خواجه بیک وزیر بنا شده است. در آخر کتیبه این عبارت خوانده می شود: كتبه علیرضا عمل محمد خليفه معمار.

4- مسجد قتلگاه : این مسجد سابقا در داخل قبرستان قتل گاه واقع بوده، پس از خرابی قبرستان و توسیع بازارچه حاج آقا جان، مسجد مزبور مجددة تعمير و اکنون در حاشیه کوچه حاج آقا جان واقع است. کتیبه ای که سابقا بر سردر مسجد نصب بوده پس از تعمیر اخیر به کتابخانه مبارک آستان قدس نقل یافته است. از کتیبه مزبور معلوم می شود که این مسجد در زمان شاه عباس بهادر خان، به دستیاری مهدی قلی خان ایشیک آقاسی باشی در سال ۱۰۱۱ تعمیر شده است. این مسجد معروف به مسجد امام رضا نیز می باشد و اهالی معتقدند که حضرت رضا (ع) در این مسجد نماز خوانده اند. تور مشهد

۵- مسجد سنگی : در کوچه گنبد خشتی واقع است. کتیبه تاریخی ندارد، اما سبک بنا نشان می دهد که ظاهرا از آبنیه دوره صفویه است. ایوان مسجد با آجر و گچ، و ازاره پایه بنا با سنگ هرکاره ساخته شده است. عرض پایه بنای ایوان 75/ 1 متر است. اهالی معتقدند که حضرت رضا (ع) در این مسجد نیز مانند مسجد قتل گاه نماز خوانده اند.

6- مسجد گنبد خشتی: جنب مقبره امامزاده گنبد خشتی واقع است. بر سنگ سردر آن اشعاری نوشته شده که نشان می دهد در زمان شاه عباس، «حاجی میرزا على» نامی آن را ساخته است. تور مشهد

تور مشهد

تور کیش

تور مشهد

معرفی محدوده مسجد جامع گوهرشاد مشهد

پس از گذشتن ۵۳۲ سال [قمری] از احداث نای مسجد جامع گوهرشاد و تغییراتی که در ساختمان های اطراف آن رخ داده است، حدود فعلی آن به قرار ذیل است: شمالأ عمارات آستان قدس و مدرسه پریزاد، غرب: دکاکین بازار بزرگ موقوفه جامع مزبور و تیمچه امام جمعه که سابقا برف انداز عمارات مسجد بوده است، جنوب محدود است به منازلی که در گذشته برف انداز بوده و حال در تصرف دیگران است، و قسمتی از ضلع جنوبی منتهی شود به حیاط مسطح و انبار و چراغخانه جامع مزبور، شرق: قسمتی کوچه پشت مسجد و بعد بازارچه کوچک و سپس فضای پایین پا موقوفة مسجد است. در بنای پشت ایوان مقصوره، رو به قبله غرفاتی است که معمولا برای فضای بزرگی ساخته می شود، در حال حاضر جهت منظره این غرفات جز چند ذرع زمین متصل به بنای ایوان، فاصله ای باقی نیست؛ و تدریجا اراضى فضا از بین رفته است. تور مشهد

ایوان مقصوره:

سردر ایوان مزبور به ارتفاع ۲۷ گز، و ۱۲ گز عرض دهنه ایران است. کتیبه این ایوان به خط اولین استاد ثلث نویس، شاهزاده بایسنغربن شاهرخ بن تيمور گورکان است، که پسر مرحومه گوهرشاد آغا بوده. کتیبه مزبور بعد از قرآن خط بایسنغر که اوراق چندی از آن در کتابخانه آستان قدس ضبط است، یگانه اثری است که از شاهزاده مرقوم تا این زمان باقی مانده است. اگر چه قسمت مختصری از این کتیبه در ایام گذشته تعمیر شده و به خط دیگری است، ولی خوشبختانه قطعات واضح و روشنی از آن به حال اولیه موجود است که بهترین کاشی را با خوب ترین خط زیبای ثلث در معرض منظر عمومی گذارده است. کتیبه مرقوم با این جملات شروع می شود: تور مشهد

"بسم الله الرحمن الرحيم قال الله تعالی انما يعمر مساجد الله من آمنه بالله و اليوم الآخر و اقام الصلوة و آتى الزكوة و لم يخش الا الله فعسى اولئک أن يكونوا من المتهدین و قال النبي عليه السلام من بني الله مسجد اليذكر الله فيه بنى الله له بيتا في الجنه قال الله جل جلاله و عم نواله و قول النبي صلى الله علیه و آله قد انشات هذا المسجد الجامع الأعظم و البيت المحرم في ايام دولت السلطان المعظم و الخاقان الاعدل الاكرم مولی ملوک العرب و العجم السلطان بن السلطان بن السلطان ابوالمظفر شاهرخ بن تيمور گورکانی بهادر خان خلدالله ملکه و سلطانه و افاض على العالمين بره و عدله و احسان الحضرة العليا و الجليلة الكبراء شمس سماء العفه و السداد الموصوف بالشرف و العز و الرشاد گوهرشاد ابدت عظمتها و دامت عصمتها و کثرت برکاتها بالنية الصادقة القصوى و العقيدة الراسخه العظمی بحصول المأمول راجية من الله باحسن القبول من عين مالها بحسن مآلها و اصلاح بالها يوم يجزى كل نفس اعمالها ابتغاء لوجه الله وطلبا لمرضاقه و شكرا على الائمه و حمد اعلى نعمائه فتقبلها ربها به قبول حسن و خیر بها باحسن اجر المحسنين و خصمها باكمل ما اعده لعباده الصالحين كتبه راجية إلى الله بایسنغربن شاهرخ بن تيمور گورکانی فی ۸۲۱". تور مشهد

در مابین کتیبه مذکور به طور اسلیمی نقاشی کرده و جمله «الملک الله» را به خط کوفی مکرر نوشته اند. در دو طرف کتیبه در بناهای خشتی با کاشی معرق «الله الباقی» مرقوم است. در ابتدای ایوان مقصوره طاقی موسوم به طاق مرمر است، که زمینه نقاشی ظاهر آن را سنگ مرمر سفید مسدس نصب نموده و دارای مريعاتی است که در آنها «الحكم الله» مسطور می باشد. بعد از طاق مرمر دهنه ایران تنگ تر گردیده و طاق دیگری است که یکی از ارکان گنبد مقصوره را تشکیل داده، و در دیوار طاق به خط بنایی «الله اکبر» و «سبحان الله» و «الحمدالله و لا اله الا الله» نقش است. تور مشهد

تور مشهد

تور کیش

تور مشهد

معرفی ویژگی های ایوان دارالسیاده مسجد گوهرشاد

معرفی ویژگی های ایوان دارالسیاده مسجد گوهرشاد

پس از ممر کفشداری، ایوان دارالستياده در ضلع شمالی جامع واقع است و دو کتیبه دارد، که از بالای ازاره شروع شده و در همه دور طاق می گردد، تا منتهی به ازاره پایه دیگر ایوان می شود. در کتیبه اول سوره «انا فتحنا على المريض حرج» و در کتیبه دوم سوره «تبارک الذي بيده الملک» تا «في عتو و نفور» و در آخر آن «كتبه محمدرضا الأمامي الاصفهانی» مرقوم است. کتیبه دیگر به خط ثلث با کاشی معرق زرد زمینه لاجورد در پیشانی سردر این ایران است، به این مضمون: «لقد امر بعمارة هذا البيت و المقام الذي كالمسجد الحرام السلطان الاعظم و الخاقان الاكرم ظل الله في العالم السلطان بن السلطان ابو المظفر شاه سلیمان الصفوی الموسوی الحسینی بهادر خان ادام الله تعالى نور عدله على بسيط الأرضين خلد ظلال عاطفته على مفارق الموتی في سبع و ثمانین بعد الف [۱۰۸۷] كتبه محمدرضا الأمامي الأصفهانی». تور مشهد

در دو پایه طرفین ایوان سه مربع است؛ در مربع بالا کلمه جلاله «الله»، وسطی موشح به کلمه «محمد» و در پایین «علی» مرقوم است.

در داخل ایوان، بالای دری که از مسجد به دارالستياده می روند، با کاشی معرق بسیار مرغوب زرد با خط ثلث مرقوم است: «قد وقع تعمير هذا المسجد الجامع في ایام دولت الخاقان الاعظم شاه عباس الصفوي الحسینی من عين مال المغفور المبرور خواجه صفر جیلانی بسعي الفاضل الصالح التقى مولانا حسن الخادم الجیلانی طلبا النيل ثواب الاخروی کتبه محمدشریف».

در طرف شرقی و غربی ایران دو ممر است که به کفشداریهای مسجد می روند. در بالای راهرو در طرف غربی با کاشی متوسطی مرقوم است: «قدتم مرمة هذه العماره سید سلاطين الزمان و اعظم خوانين الدوران السلطان بن السلطان شاه سلطان حسین صفوی الحسینی بهادر خان خلد الله ملکه و افاض على العالمين بره و عدله و احسانه». در فوق ممر طرف شرقی این عبارت کتیبه شده: « حين تشرف به زیارت هذه الروضة الرضوية و تقبيل تلك العتبه به اهتمام مقرب سدته السنيه محمد کاظم بیکا الخادم و الناظر هذا المسجد الجامع كتبه محمدرضا في سنه ۱۱۱۹». در دهنه ایران به خط ثلث «الله الباقی» و به خط کوفي «الملک الله» مکرر نوشته اند. تور مشهد

پس از این ایوان، تا زاویه شمال غربی سه طاق است. طاق اول متصل به ایوان و محل کفشداری است. در کتیبه فوق غرفه مرقوم است: «أعوذ بالله من الشيطان الرجيم قال الله سبحانه تبارک و تعالى هو الله الذي لا اله الا هو الملک القدوس السلام المؤمن ۱۱۱۸». در طاق دوم: «المهيمن العزيز الجبار المتكبر سبحان الله عما يشركون هوالله الخالق البارى المصور الاسماء الحسنى يسبح لله ما في السموات و الارض و هو العزيز الحكيم» و در غرفه سوم در ضمن نقاشی با خط ثلث خفی مسطور است : لا اله الا الله والله اكبر. شبستان چولائی در این قسمت جامع است، بعد از این غرفه ممر درب کتاب فروشان است که راهرو و شبستان امام جمعه نیز از این غرفه می باشد. تور مشهد

سه طاق دیگر با ایران فاصله است. در کتیبه دو طاق آن مکتوب است: «عن ابی حمزه عن ابي جعفر محمد بن على الباقر صلواة الله عليها قال قال رجل كيف سمیت جمعه قال ان الله عزوجل جمع فيها خلقه لولاية محمد و الميثاق في وصيه فسماء يوم الجمعه الجمعه خلقه فيه في اربع و ثمانين و الف». در غرفه سوم با خشت کاشی تعمیری و خط میانه نوشته شده:« در ایام دولت پادشاه جم جاه کامکار دیو کشورگیر معدلت آثار محی مراسم احمد مختار محمدشاه قاجار خلدالله ملکه به اشاره جناب مرتضوی انتساب فخر الحاج حاج میرزا موسی خان مترقب فيوضات الله و قدوة الاشباه میرزا عبدالله متولی مسجد جامع موفق به تعمیر گردید، في سنه ۱۲۵4». شبستان امام جمعه در این قسمت است. تور مشهد 

تور کیش

تور مشهد

تور کیش

 معرفی ویژگی های ایوان آب مسجد جامع گوهرشاد مشهد

 معرفی ویژگی های ایوان آب مسجد جامع گوهرشاد مشهد

این ایوان قرینه ایوان طرف پایین است و بنای آن متصل می شود به بازار بزرگ شهر مشهد. در ضلع شمالی ایوان نیز سه طاق می باشد؛ در طاق اول با کاشی قدیمی مسطور شده است: «قال الله تبارک و تعالى لله ما في السموات و ما في الأرض و أن تبدوا ما في». بقية ايه در طاق دوم با خشت کاشی نوشته شده: « انفسكم أو تخفوه يحاسبكم به الله فيغفر لمن يشاء و يعذب لمن يشاء و الله على كل شيء قدير خمس و اربعین و ثلثماء بعد الألف ۱۳۶۵». در غرفه سوم آیه «امن الرسول بما انزل الله من ربه» را مرقوم داشته اند. در سر پایه بین این سه غرفه با کاشی معرق این کتیبه را نوشته اند: «قال الله تبارک و تعالى قد نرى تقلب وجهك في السماء و در پایه بعد فلینولینک قبلة توصیها فول وجهك شطر المسجد الحرام». در فوق این سطور با خط کوفی «الحمدالله والملک الله» نگاشته اند. تور مشهد

در سه غرفه جنوبی ایران هم این آیات را نوشته اند: در غرفه اولی متصل به سر ایوان مسطور است: « قال الله تبارک و تعالی لانفرق بين احد من رسله و قالوا سمعنا و اطعنا غفرانک ربنا و اليك المصير ۱۳۶۵»، در غرفه بعد «لايكلف الله نفسا إلا وسعها لها ماکسبت ربنا لا تؤاخذنا إن نسينا او اخطانا» و بقیه آیه از «ربنا و الاتحمل علينا تا واغفر لنا» در طاق سوم نوشته شده است و همچنان در سر پایه ها اثراتی از آیه های ضلع مقابل باقی مانده است: «وحيث ماکنتم فولوا وجوهكم شطره ان الذين أتوا الكتاب ليعلمون انه الحق من ربهم» را کتیبه نموده اند. تور مشهد

در سقف ایوان با خط بنائی قریب به خط کوفی این آیات مسطور است: «امن يجيب المضطر اذا دعاه و يكشف السوء و يجعلكم خلفاء في الأرض الله مع الله قليلا ما تذكرون، امن يهديكم في ظلمات البر و البحر و يرسل الرياح بشرة بين يدى رحمته الله مع الله تعالى الله عما يشركون ، امن يبدء الخلقتم سنه ۱۳۶۵». در وسط سقف، ۱۸ طرح ترنج اسلیمی به چشم می خورد و در آنها به خط بنائی اسامی چهارده معصوم را مکتوب کرده اند. در پیشانی ایوان آب سوره «سبح اسم ربک الا على قائم لا يموت فيها و لا يحیی ۱۳۶۱» مکتوب است. در دو طرف دهنه ایوان، وسط پایه کلمه «علی» با خط بنائی مسطور و سوره توحید را در آن نقش نموده اند.

بعد از این ایوان، تا زاویه جنوب غربی مسجد چهار طاق وجود دارد، در غرفه متصل به ایوان این حدیث کتیبه شده است: « قال علي عليه السلام العالم يعرف الجاهل لانه كان جاه قبل و الجاهل لا يعرف العالم لانه لم يكن عالمين قبل». در طاق بعد مرقوم شده است: تور مشهد

«قد توفق به توفيق الله الملك الصانع لتعمير هذا المسجد الجامع العالی جاه ذوالجلاه امیر الامراء الكرام محمداسحق خان سردار قرائی ۱۲۱۶». در طاق سوم نگاشته اند: «قل الحمد لله الذي لم يتخذ ولد ولم يكن له شريک في الملک و لم يكن له ولی من الذل و كبره تكبير». غرفة بعد ممر درب عطاران و راهروی شبستان نجار هاست، که در ضمن نقش روی غرفه «سبحان الله ولا اله الا الله و الله اکبر» مسطور است. شبستان بزرگ جامع معروف به شبستان حاج سید عباس در این قسمت واقع می باشد. ممر شبستان غرفه کوچکی است طرف جنوبی جامع مزبور، در طاق بعد این آیه نوشته شده:« قال الله تبارک و تعالی انما يعمر مساجد الله من آمن بالله و اليوم الآخر و اقام الصلوۃ و آتو الزكوة و لم يخش الا الله فعسى أن يكونوا من المهتدين (كتبه محمدرضا امامی). غرفه بعد ممر دالان و درب قبله جامع است.

https://www.karnaval.ir/blog/looking-for-tour-of-mashhad-for-the-nowruz-holiday

در اطراف جامع مزبور، نزدیک به لبه دیوار، همه جا کتیبه ای با خط ثلث جلی دارد که از پهلوی منارة شرقی شروع شده و ابتدا سوره «هل اتی» است، که در روی غرفه شبستان چولائی تمام می شود. پس از آن سوره «جمعه»، و بقیه کتیبه سوره «قدر» است؛ در آخر مرقوم شده: «سنه ثلث و ثمانين و الف من الهجرة النبويه كتبه المذنب محمدرضا الأمامي الأصفهانی». در کلیه پایه های داخل مسجد «بند رومی» ساخته و با کاشی معرق «الله الباقی» را مکرر نموده اند، و هر پایه را از بالای ازاره تا لب دیوار چهار قسمت کرده اند.

تور مشهد

تور کیش

تور مشهد

شرح تعمیرات مسجد جامع گوهرشاد مشهد

شرح تعمیرات مسجد جامع گوهرشاد مشهد

آنچه از تاریخ تعمیرات جامع گوهرشاد در ضمن کتیبه ها و اطراف جامع مزبور مشاهده می شود این است که مکرر تعمیرات اساسی و ظاهری در ظرف مدت ۸۲۱ هجری تا زمان حاضر، به وسيله اشخاص مختلف به عمل آمده؛ مهم ترین تعمیرات سابق اصلاحات و مرمت در زمان صفویه، مخصوصا شاه سلیمان صفوی است؛ که در اثر زلزله شدیدی غالب ابنيه شهر خراب و به عمارات مسجد گوهرشاد و آستان قدس صدمه زیاد وارد آورده است. این زلزله کلیه کاشی کاری ظاهر عمارت جامع را از لب دیوار تا قریب نصف از غرفه طبقه دوم فرو ریخته است. تور مشهد

هرگاه کسی با دقت تمام این معنی را در بنای مسجد توجه نماید به خوبی واضح است که کتیبه دور جامع و کتیبه های سردرها، و قسمتی از پشت بغل ایوان ها و غرفات فوقانی، کلیه تعمیر شده و تعمیری که در کتیبه خط بایسنغر شده مربوط به همین زلزله است. در اثر زلزله مزبور ایوان دار السياده و سردر آن، کتیبه دور جامع، کتیبه گنبدمقصوره و بقیه سردرها، تعمیر شده و غالب خطوط تعمیری خط محمدرضا امامی اصفهانی است. با ملاحظه کتاب مطلع الشمس راجع به مسجد گوهرشاد تدقیق در کتیبه های فعلی جامع گوهرشاد تا همین حد بسنده است. در ادامه با آژانس مسافرتی چهارفصل همراه باشید تا در مورد این بنای تاریخی ارزشمند بیشتر بدانیم.

http://www.1pezeshk.com/archives/2019/03/chaharfasl.html

فهرست تعمیرات کتیبه هایی که در سابق شده به قرار ذیل است:

- تعمیر پایه خروجی ایوان مقصوره، به معماری محمدباقر، در سال ۱۰۰۸.

- سقف ایوان دارالسیاده، به خط محمدشریف، در زمان شاه عباس صفوی، به توفیق خواجه صفر جیلانی، در سال ۱۰۵۲ هجری.

- تعمیر سقف ایوان غربی، در زمان شاه عباس ثانی، به سال ۱۰۵۳.

- تعمیر سقف ایوان آب، به سال ۱۰۵۹.

- کتیبه گنبد مقصوره، به خط محمدرضا امامی، در سال ۱۰۷۷.

- کتیبه جلو ممر درب پایین پا، به خط محمدرضا، در سال ۱۰۸۶، توسط میرزا احمد عامری امین باشی.

- کتیبه غرفه جلو ایوان شبستان امام جمعه، در سال ۱۰۸۶.

- کتیبه زرد معرق سردر ایوان مقصوره، به خط محمدرضا امامی، در سال ۱۰۸۷.

- کتیبه زرد معرق سردر ایوان دارالسیاده، در زمان شاه سلیمان، سال ۱۰۸۷. تور مشهد

- کتیبه روی غرفه ایران، تعمیرات در سال ۱۰۸۷.

- کتیبه فوق غرفه دارالخدام جامع، به خط محمد حسین، در زمان شاه سلیمان صفوی، در سال ۱۰۸۷.

- کتیبه روی ممر کفشکن شرقی جامع، در زمان شاه سلطان حسین صفوی، توسط محمد کاظم بیکا ناظر مسجد.

- کتیبه روی کفشداری غربی، در زمان شاه سلطان حسین صفوی، در سال ۱۱۱۸.

- کتیبه بالای کفشداری، به خط محمدرضا، در سال ۱۱۱۹.

- کتیبه جلو شبستان نجارها، توسط سردار اسحق خان قرائی، در سال ۱۲۱۶.

- کتیبه غرفه داخل ایران، در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار، در سال ۱۲۳۲.

- کتیبه ایوان غربی جامع، به خط ابراهیم در زمان فتحعلی شاه، در سال ۱۲۳۹.

- کتیبه جلو شبستان امام جمعه، در سلطنت محمدشاه قاجار، در سال ۱۲۵۶، توسط مرحوم میرزا عبدالله متولی جامع.

- کتیبه ثلث در زیر مأذنه، خط بالای ازاره، توسط حسین خان شهاب الملک، در سال ۱۲۷۶.

- کتیبه نستعلیق مناره، بالای ازاره، توسط حسین خان شهاب الملک در سال ۱۲۷۶. تور مشهد

تور کیش

تور مشهد

تور کیش

آشنایی با مسجد جامع گوهرشاد

آشنایی با مسجد جامع گوهرشاد

بعد از بنای حرم مطهر قدیمی ترین بنای مشهد مقدس عمارت مسجد جامع گوهرشاد است. در وسط تقریبی شهر، طرف جنوب آبنیه آستان قدس رضوی، متصل به آن واقع شده است. جامع مزبور از آبنیه مرحومه گوهرشاد آغا، دختر قرایوسف، زوجة شاهرخ شاه و مادر بایسنغر است که به معماری قوام الدين طيان شیرازی، مهندس دربار شاهرخ، در سال ۸۲۱ هجری قمری عمارتش تمام شده است. این معنی در دو پایه طرفین ایوان مقصوره جامع مذکور نزدیک به مناره ها، بالاتر از از اره با کاشی معرق ممتاز نوشته شده است. در پایه غربی ثبت است: «اتفق تحريرها في اوائل شهر الله المبارک رجب المرجب سنة احدی و عشرین و ثمانمائه». تور مشهد و در پایه شرقی: «عمل العبد المحتاج لعناية الملك الرحمن قوام الدين بن زين الدين الشيرازی الطيان» مرقوم است. جامع مزبور در چهار طرف با آجر، در کمال استحکام، با بهترین اسلوب آبنیه شرقی بنا شده، چنان که پس از گذشتن پانصد و کسری سال از تاریخ ساختن آن مورد توجه عموم مسلمین و جالب نظر کلیه سیاحان عالم است. داخل مسجد با نفیس و ممتاز ترین کاشی معرق، با زیبایی بی نظیری مزین شده و در نفاست و ظرافت با چینی های قدیمی برابری می کند.

مساحت فضای مسجد ۲۶۰۰ گز و طول آن مختصری رو به جنوب قرار داده شده است. مهندس ماهر این بنا را قسمی طراحی کرده که در کلیه اوقات روحانیتی که لازمه یک معبد مهم است در آن معاینه و مشاهده می گردد و بیننده را مجذوب نموده، چنان که مدتی در کیفیت و عظمت بنا متحير و مبهوت می سازد. جامع مزبور در چهار طرف دارای ساختمان و چهار ایوان مرتفع است، که مهمترین آنها ایوان جنوبی معروف به ایوان مقصوره است. دیگر ایوان غربی موسوم به ایران آب، و شرقی مشهور به ایوان حاج حسن، و شمالی به نام ایوان دارالسیاده است. فاصله بین ایوانها، شبستان هایی ست بزرگ و کوچک، و در غرب ایوان مقصوره شبستانیست به نام شبستان حاج سید عباس، در شرقی ایوان شبستان دیگریست به نام شبستان شیخ. در سمت جنوب ایوان آب شبستان نجارهاست. و در شمال آن هم شبستان امام جمعه، در جهت غربی ایران دارالسیاده شبستان چولائی واقع شده، و در شرقی ایوان مزبور شبستان گرم و شبستان حاج آقا حسین هم در قبله ایوان غربی جامع است. تور مشهد

فوق ایوان مقصوره گنبد بزرگی با کاشی فیروزه ای به ارتفاع چهل و سه گز (از سطح جامع) ساختمان شده و در جنبین ایوان دومناره است به بلندی چهل و دو گز. کاشی های تعمیری تمام خشتی و غیر معرق است و از جهت رنگ تفاوت فاحشی با آنچه از سابق باقی مانده دارد.

برای خرید بلیط تور مشهد به وبسایت آژانس چهارفصل CHAHARFASL . NET مراجعه نمایید. 

مسجد جامع گوهرشاد مشهد دارای شش درب ورودی است دو درب آن در ضلع غربی به بازار بزرگ مفتوح می شود، اولی معروف به در کتابفروشان که از ابواب قديمه است. خارج در مرقوم کتیبه قدیمی با کاشی معرق دارد، مشتمل به صلوات بر ائمه معصومین عليهم السلام. دومی درب موسوم به در عطاران است که بعد از بنای مسجد، به بازار بزرگ احداث نموده اند. یک درب دیگر در ضلع جنوبی قرار دارد و مشهور به در قبله است که مسافت مختصری تا خیابان فلكه جنوبی دارد. دو درب در ضلع شرقی است، یکی موسوم به درب کاظم خانی که جدیدالاحداث است و بالأخره منتهی به قسمتی از فلکه جنوبی می گردد. و دیگر درب معروف به درب پایین پا است که وارد فضای پایین پا شده و از آنجا به صحن جدید و مدرسه سعدالدین می رود. ششمین درب مشهور به درب دار الساده است که رابط بين عمارات جامع گوهرشاد و ابنیه آستان قدس می باشد. این در از مسجد به دارالسیاده مفتوح می شود.

http://www.1pezeshk.com/archives/2019/03/chaharfasl.html

تور مشهد

تور کیش

تور مشهد