آشنایی با محلات مشهد

آشنایی با محلات مشهد

حافظ ابرو که معاصر میرزا شاهرخ بوده است، محلات مشهد را چنین نام می برد: «در مشهد چند محله است، از این قرار: محله کاریز، محله سناباد، محله چاه نو، محله دستجرد، محله منصوریه، محله ابوبکر آباد، محله پس باره نوغان». چنانچه مشاهده می شود اسامی مزبور به کلی با نامهای محلات امروز مشهد متغایر است. حتی نوغان هم که ظاهرا از قدیمیر ترین محلات به نظر می آید نام برده نشده است. به طوری که از دائرة المعارف اسلامی مستفاد می شود «شهر نوغان تا قرن سوم هجری دائر و مستقل بوده و در ۱۳۳۰ میلادی، مطابق ۷۲۹ هجری، وسعت مشهد به درجه ای رسید که نوغان را در خود به تحلیل برد». پس می توان حدس زد که نوغان گر چه در اوائل قرن هشتم به سناباد (مشهد) ملحق گردیده، اما تا زمان حافظ ابرو یعنی اوائل قرن نهم هنوز عنوان محله به خود نگرفته بوده است، که مورخ مزبور نامی از آن نبرده است. تور مشهد

از محلاتی که حافظ ابرو برشمرده محله «چاه نو» اکنون به نام کوچه ای با همین نام در محله عیدگاه است. اراضی مزروعی عیدگاه، واقع در طرفین خیابان جدیدالاحداث تهران هم به نام «دستجرد» معروف است. این اراضی اخیرا از طرف اداره فرهنگ و اوقاف برای ساختمان منازل، با ترسیم نقشه مخصوصی به اجاره داده می شود. خیابانی جدید به نام «فردوسی» در همین اراضی احداث شده است. محله سناباد نیز باید حدس همان محله سراب باشد. مقصود از سراب ظاهرا سر یا اول آب سناباد است، زیرا آب سناباد از این محله است و ابتدای قنات آن در خارج دروازه سراب است. تور مشهد

قرب نیم قرن بعد از حافظ ابرو نام دو محله دیگر (چهارباغ و عیدگاه) که اکنون هم باقی است، در کتب مورخین آن عصر مشاهده می شود. کمال الدین عبد الرزاق (سمر قندی) در ضمن حوادث سال ۸۹۱ می نویسد: «میرزا ابوالقاسم بابر ، صباح سه شنبه ۲۵ ربیع الثانی در عین عشرت و کامرانی از چهار باغ مشهد در محقه نشسته ساعتی سیر نمود و از راه عیدگاه معاودت فرمود. معین الدین زمچی اسفزاری نیز در ضمن عباراتی قریب به همین مضامین از چهار باغ و عیدگاه نام برده است. از این جا معلوم می شود وجه تسمیه راجع به عیدگاه و قتلگاه، که بر السنه و افواه مردم مشهد جاری است و بعضی از مؤلفین نیز آن را در کتبشان نوشته اند، مستند به اصل صحیحی نیست، و آن این است: زمانی که عبد المؤمن خان ازبک، یا چنگیز خان (بنا به گفته مؤلف تاریخ طوس، به عربی) اهالی مشهد را به قتل می رسانید، کشتار در محل قبرستان قتلگاه شروع شد و تا به محل عیدگاه رسیدند، به واسطه تضرع اهالی فرمان عفو عمومی صادر شد، ازین جهت قبرستان و محله مزبور به «قتلگاه» و «عیدگاه» نامیده شده است. در صورتی که اولا چنگیز خان شهر مشهد را قتل عام ننموده، قضية عبد المؤمن خان هم به سال ۹۹۸ بوده، و چنانچه مشاهده شد صاحب مطلع السعدین و صاحب تاریخ هرات متجاوز از یک قرن پیش از این حادثه نام محله مزبور را ذکر کرده اند. شاید در ازمنه گذشته عیدگاه بر محلی که مراسم عید قربانی را اقامه می کرده اند اطلاق می شده است.

https://www.kojaro.com/2019/3/11/177524/mashhad-nowruz-tour-pr/

درباره تعداد محلات مشهد، از اوائل دوره قاجاریه که سیاحان و مورخان نام آنها را ذکر کرده اند، اقوال مختلفی نگاشته شده است. «ماكدونال کنیر» که در زمان فتحعلیشاه (۱۲۱۲ تا ۱۲۵۰) به مشهد آمده، می نویسد: «شهر مشهد منقسم به ۱۲ محله است که پنج از آنها بایر) و باقی دائر است». «فریزر» سیاح انگلیسی که در سنه ۱۸۲۲ میلادی به مشهد مسافرت کرده می نویسد : «مشهد ۲۲ محله دارد و هر یک به کدخدایی سپرده شده است». تور مشهد

تور مشهد

تور کیش

تور مشهد